Waarom eerder aandacht voor werk?

Hoofdpijn bespreekbaar maken en houden op het werk gebeurt onvoldoende. Veel patiënten vertellen er (te) weinig over op het werk, uit schaamte en/of angst om hun baan te verliezen. Ondanks dat hoofdpijn zeer invaliderend en dus van grote invloed kan zijn op de werkvloer, moeten de meeste patiënten zelf uitzoeken hoe ze een gezonde balans tussen werk én privé én ziekte/herstel kunnen vinden. Het is een steeds weer terugkerend onderwerp bij (online) meetings van Hoofdpijnnet. Patiënten willen meer grip hierop krijgen, maar weten niet hoe. Gesprekken die Hoofdpijnnet heeft gevoerd met ervaringsdeskundigen bevestigen dit. Klik hier om de Video Adviespunt Werk voor hoofdpijncentra te bekijken.

Adviespunt Werk, een dienst van Hoofdpijnnet voor hun leden, spreekt veel mensen die door hun hoofdpijn tegen problemen aanlopen op het werk. Een deel van die mensen gaat uit angst voor aanvallen of problemen steeds minder werken, een ander deel ploetert door (vaak met teveel medicatie) en raakt in een burn-out of arbeidsongeschikt. De meeste mensen die Adviespunt Werk benaderen doen dat in een (te) laat stadium, als de problemen al zijn opgestapeld. 

Voor een deel van de mensen betekenen de problemen op het werk (deels) verlies van werk en daarmee verlies van inkomen, zingeving, sociale contacten, structuur etc. Voor een andere groep patiënten betekent dit dat zij zichzelf steeds verder uitputten, hun hoofdpijn onderdrukken met medicatie (met kans op MOH), hun sociale leven verliezen ten koste van het werk, etc. 

Voor de neuroloog en hoofdpijnverpleegkundige kan het bespreekbaar maken van werk soms best lastig zijn. Het is immers niet hun expertise. De neuroloog vraagt meestal wel of de patiënt werk heeft en hoe dat gaat, maar kan de patiënt vaak niet verder helpen als deze werkproblemen aangeeft. Zo ook de werkgever. 

Het is een aandoening waarmee een werkgever vaak geen raad weet, mede vanwege de onzichtbaarheid ervan. De ernst wordt vaak onderschat. Hierin speelt de werknemer ook zelf een rol: als deze niet duidelijk is over zijn klachten blijft het onzichtbaar en onderschat. Maar ook als de werknemer duidelijk is over de klachten, worden de juiste oplossingen niet altijd gevonden. 

Ook de samenleving is gebaat bij een goede aanpak van het thema werk bij hoofdpijnpatiënten. Alleen al migraine zorgt voor 3 tot 6 extra verzuimdagen per jaar en 4 tot 10 dagen van verminderde productiviteit. De kosten voor alleen migraine bedragen 2,3 tot 4,2 miljard per jaar.² 

En zo zitten eigenlijk alle partijen enigszins met de handen in het haar. En dat is jammer, want op een gezonde manier werken met ernstige hoofdpijn is vaak goed mogelijk! 

Pilot ‘Hoofdpijn en werk’ op drie hoofdpijnpoli’s

Hoofdpijnnet nam in 2020 het initiatief tot een project om het thema werk in de spreekkamer van de hoofdpijnpoli te krijgen. Zij kreeg hiervoor een subsidie van KIDZ, een programma van ZonMW voor kwaliteitsgelden in de specialistische zorg. In 2021 werd in samenwerking  met drie ziekenhuizen: Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen, het Spaarne Gasthuis in Haarlem en DC Klinieken in Almere een eenvoudige en efficiënte werkwijze ontwikkeld, met tools voor de patiënt, neuroloog en hoofdpijnverpleegkundige. De werkwijze kan op maat worden ingepast in de workflow van elke hoofdpijnpoli en werd bij de drie hoofdpijnpoli’s in een pilot uitgetest. Doel van de werkwijze is niet om de werkproblemen op te lossen op de hoofdpijnpoli, maar de patiënt door te verwijzen naar partijen die hem verder kunnen helpen.

Doelen:

• Preventie: Vroegtijdige aandacht voor mogelijke problemen op het werk
• Verbetering van de kwaliteit van zorg en behandelresultaat op de hoofdpijnpoli: werk is ook een medicijn
• Versterken van de eigen regie bij de patiënt

Hulpmiddelen en werkwijze:

Samen met de drie hoofdpijnpoli’s is een aantal hulpmiddelen ontwikkeld: 

• Screeningslijst
• Gesprekskaart voor de neuroloog/hoofdpijnverpleegkundige, met keuzehulp voor de ondersteuningsopties
• Patiënten flyer
• Website met veel gestelde vragen over hoofdpijn en werk

Deelnemend neuroloog Janneke Poelen

Hoe ziet de ontwikkelde werkwijze eruit?

1

Voorafgaand aan het eerste consult krijgt de patiënt de screeningslijst. Deze bestaat uit een gevalideerde vragenlijst (de HALT 90) die de impact van hoofdpijn op het leven inventariseert, aangevuld met vragen over werk. Om de patiënt de regie te geven, wordt aan de hand van de score een advies gegeven wat iemand zelf kan doen, door te verwijzen naar mogelijke hulpbronnen. 

2

Met input uit deze screeningslijst en met hulp van de ontwikkelde gesprekskaart kan de neuroloog de patiënt in het eerste consult verdere vragen stellen over zijn of haar werk. De gesprekskaart bevat ook een keuzehulp met ondersteuningsopties voor de patiënt. De flyer kan in dit consult aan de patiënt worden meegegeven. De patiënt kan voor hulp en ondersteuning verwezen worden naar:

• Werkgever
• Bedrijfsarts (ook als patiënt niet ziek gemeld is)
• De vernieuwde website met veel gestelde vragen over hoofdpijn en werk
• Adviespunt Werk van Hoofdpijnnet

3

In de vervolgconsulten wordt het thema werk opnieuw besproken: heeft de patiënt iets aan de adviezen gehad? Heeft hij nog verder hulp nodig?

Klik hier voor meer informatie.

Wat leverde de nieuwe werkwijze op?

Patiënten die op de poli’s kwamen, hebben voorafgaand aan en na afloop van de pilot een vragenlijst ontvangen. Hieruit kwam naar voren dat patiënten nu beter weten wat zij kunnen doen om hun situatie op het werk te verbeteren/problemen te voorkomen (van 12 naar 46%) en waar zij terecht kunnen voor meer informatie en advies (van 8 naar 50%). Bovendien vinden ze het moment waarop werk ter sprake kwam (het eerste consult) vrijwel allemaal passend (97%).³

Tijdens de pilot zijn de poli’s geadviseerd door de adviseurs van Adviespunt Werk. De poli’s vonden dit prettig: als stok achter de deur, maar ook om de werkwijze en inhoud beter in de vingers te krijgen en de gesprekken meer verdieping te geven.

​De deelnemende neurologen en hoofdpijnverpleegkundigen gaven aan:

• dat zij nu beter weten wat zij kunnen doen als een patiënt aangeeft problemen te ervaren op het werk; zij ervaren een handelingsperspectief
• dat zij door het bespreken van werk nog beter zicht hebben op de impact van ernstige hoofdpijn, bijvoorbeeld als blijkt dat deeltijd werken geen vrije keuze is maar meer werken gewoon niet haalbaar is vanwege de hoofdpijn
• dat hun werk leuker, interessanter en rijker is nu ook werk besproken wordt
• dat de contacten met de adviseurs van Adviespunt Werk hielpen om het geleerde in de praktijk toe te gaan passen, door de praktische tips en advies en door het bespreken van casussen. Hierdoor maakten ze de werkwijze meer eigen en ontstond verdieping in de gesprekken met patiënten.

Deelnemend hoofdpijnverpleegkundige Syta Vissers

Ook meer aandacht besteden aan werk?

Tijdens het project  werd ervaren dat het belangrijk is dat ‘werk’ een vanzelfsprekend onderdeel van de het consult wordt. Dit vraagt van de neuroloog en hoofdpijnverpleegkundige dat ze hun gesprekken anders vormgeven. Kortom iets anders gaan doen. Je gedrag veranderen is lastig, zeker in de drukke waan van de dag en meedoen aan een project kan hierbij zeker ondersteunen.  

Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuwe subsidieaanvraag bij ZonMw, zodat de ontwikkelde werkwijze kan worden uitgebreid naar meerdere hoofdpijnpoli’s. Inhoud van het traject zal zijn:

• Korte online scholing over sociale zekerheid bij arbeidsongeschiktheid
• Gezamenlijke startbijeenkomst om de werkwijze en het gebruik van de hulpmiddelen eigen te maken
• Implementatie: werkwijze opnemen in de routine van de eigen poli
• Coaching en advisering door de adviseurs van Adviespunt Werk
• Slotbijeenkomst om resultaten en ervaringen met andere poli’s uit te wisselen

Interesse om mee te doen met deze doorstart?

Voor meer informatie of als u zich wilt aanmelden: werk@hoofdpijnnnet.nl

Referenties

1. Hulshof, C.T.J. Blijven zagen, over wetenschap en praktijk in de arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde. Oratie. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, 2012: Blijven zagen over wetenschap en praktijk in de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde - PDF Gratis download (docplayer.nl)
2. https://richtlijnen.nhg.org/multidisciplinaire-richtlijnen/mensen-met-migraine-aan-het-werk.
3. Data on file. Project “Kwaliteit van ‘samen beslissen over passend werk’ in combinatie met ‘Juiste zorg op de juiste plek’ bij mensen met chronische migraine” (1 oktober 2020 - 1 december 2021). Eindrapportage SB29 Samen beslissen over Passend Werk Hoofdpijnnet, 7 januari 2022.