Editie Migraine

Het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd gaat in de meeste gevallen samen met, zoals dat heet, van rechtswege beëindigen van de overeenkomst met je ziekenhuis. En daarna?

Het verrichten van expertisen is niet ieders ding, maar kan het dan wel worden mits je nog bekwaam en/of bevoegd bent. Ik bespaar je de details maar, tip, wist je dat je als neuroloog n.p. maar nog wel BIG-geregistreerd, neurologische expertisen voor de rechtbank wél mag doen maar je van het CBR niet meer mag keuren? Iets om te onthouden voor later.

Toen ik gevraagd werd expertisen te verrichten en ‘Ja’ had gezegd kreeg ik daar pas spijt van op het moment dat ik op verzoek van een verzekeringsarts mijn mening moest geven over hoe het zat met de hoofdpijn van betrokkene (in dit soort rapportages heten patiënten ‘betrokkene’) en een doorgemaakte COVID-19 infectie. De spijt ging snel over, want het bleek een uitdaging.

Wat hoofdpijn betreft ben ik, al zeg ik het zelf, een ervaren deskundige én een ervaringsdeskundige, wat COVID-19 en post-COVID hoofdpijn betreft ben ik alleen een ervaringsdeskundige.

Als je in je rapportage concludeert dat de hoofdpijn bij COVID-19 van betrokkene inderdaad bestaat , zie code ‘9.2.2.1 - Chronic headache attributed to systemic viral infection’ klopt dat, maar daar is een verzekeringsarts niet tevreden mee.

Dus richting PubMed en richtlijnen. Het antwoord op de aan mezelf gestelde vraag ‘Kwamen de klachten van de betrokkene overeen met wat in de literatuur ter zake bekend was?’, moest daarvandaan komen om zo de vraag van de opdrachtgever onderbouwd te beantwoorden. De oogst bleek een reden om die behalve met de verzekeringsarts ook in deze column met je te delen.

Raadpleging van de NHG-standaard ‘Langdurige klachten na COVID-19’, informatie over post-COVID van de rijksoverheid en de startpagina ‘Langdurige klachten en revalidatie na COVID-19’ van de Federatie Medisch Specialisten leverde tot mijn verrassing vrijwel niets op.

Met ‘hoofdpijn’ als zoekwoord was het aantal hits bij de eerste twee nul (!) en bij de derde werd hoofdpijn zonder verdere specificatie genoemd in een rijtje met vele ander post-COVID klachten.

Wel was er een semantische discussie op de genoemde rijksoverheids-site: Is het post- of long-COVID? Het moest volgens die site dus ‘post’ zijn, want het ging om langdurige klachten terwijl de infectie al voorbij was.

Maar wanneer begint post en hoe lang is lang ? De National Institute for Health and Care (NICE) maakt onderscheid tussen Ongoing symptomatic COVID-19 (4-12 weken) en Post-COVID-19 (>12 weken), maar er zijn veel varianten.¹

En is post/long-COVID hoofdpijn, een nieuwe klacht, een oude klacht die erger is geworden, is het een aparte aandoening als direct gevolg van de virale infectie of een para-infectieus immuun-gemedieerde aandoening die niet over gaat of hebben mensen te weinig zuurstof door een longbeschadiging, want daar krijg je ook hoofdpijn van?

In deze column gaat het, voor alle duidelijkheid, niet over hoofdpijn in de acute fase als onderdeel van neurologische complicaties zoals bijvoorbeeld sinustrombose.

Om vanwege een verkeerde woordkeuze niks te missen gebruikte ik zowel post- als long-COVID headache als zoekterm, dat leverde (d.d. 25/09/22) bij post-COVID 472 en bij long-COVID 171 hits op.

Voor deze column heb ik niet naar overeenkomsten en verschillen tussen die hits gezocht maar naar de meest recente publicaties, want die zijn als het om long of post gaat het meest informatief. Zoals bijvoorbeeld een overzichtsartikel ‘Long COVID headache in J Headache Pain’ uit augustus 2022², een ‘collaborative work of the international group of junior Editorial Board of the journal of Headache and Pain’ om een samenvatting te maken van de ‘most recent evidence about long COVID headache’.

Eerst wat getallen. In een al in augustus 2020 gepubliceerd artikel bleek dat 74,6% van de 130 patiënten (vaak migraineuze) hoofdpijn hadden en in 37,8% van de gevallen hadden ze dat nog steeds na 6 weken.³

Een meta-analyse precies een jaar later gepubliceerd toonde aan dat bij alle patiënten, zowel opgenomen als niet-opgenomen, 47,1% in het begin hoofdpijn had en 8,4% daarvan nog steeds na >180 dagen.⁴ In het begin hadden niet-opgenomen patiënten veel vaker hoofdpijn dan opgenomen patienten, na 180 dagen was er nauwelijks of geen verschil meer. Uit de hiervoor genoemde recente publicatie van augustus 2022² bleek dat hoofdpijn een van de vroegste symptomen was in de acute fase (14-60%) met een prevalentie van 18% bij patiënten met long-COVID.

Long/post-COVID kent behalve hoofdpijn nog veel andere neurologische en niet-neurologische symptomen zoals brainfog, cognitieve stoornissen, hyposmie, vermoeidheid, benauwdheid, hoesten en spierpijn.

Long-COVID hoofdpijn kan een verergering van bestaande primaire hoofdpijn zijn of de novo hoofdpijn, continu of intermitterend, vanaf het begin van de infectie of na een bepaald interval. Het fenotype van de hoofdpijn is meestal migraineus of tension-type. Het fenotype bepaalt de keuze van de behandeling, een logische gedachte.

Wat het beleid bij long-COVID betreft is dit algoritme uit het recente artikel uit Journal Headache and Pain wellicht ook een logisch “handvat”:

Hoe is de relatie COVID-19 en post-COVID hoofdpijn? Spelen het immuunsysteem en het trigeminovasculaire systeem een rol en hoe dan? Deze vragen komen ook steeds in de door mij geraadpleegde literatuur terug.

En als we volgens de ICHD-3 willen coderen is het dan 9.2.2.2 Chronic headache attributed to systemic viral infection of 4.10 New daily persistent headache (NDPH). In ieder geval niet 12: Headache attributed to psychiatric disorder.

Bronnen

1. Neurological manifestations of long-COVID syndrome: a narrative review. Ther Adv Chronic Dis. 2022; 13. Maria-Ioanna Stefanou.
2. Long COVID headache. Claudio Tana e.a. J Headache and Pain. Aug 2022; 23(1): 93.
3. Headache: A striking prodromal and persistent symptom, predictive of COVID-19 clinical evolution. Edoardo Caronna1,2 e.a. Cephalalgia 2020, Vol. 40(13) 1410–1421.
4. Headache as an acute and post-COVID-19 symptom in COVID-19 survivors: A meta-analysis of the current literature. César Fernández-de-las-Peñas e.a.Eur J Neurol. 2021 Aug 8.

Deze column is niet door Editie Migraine opgesteld. Het is mogelijk dat de inhoud afwijkt van geldende richtlijnen. Editie Migraine is hier niet verantwoordelijk voor, evenals voor meningen van de auteur(s).