Editie Migraine

Een beeld van een poliklinisch consult bij een arts in deze tijd: de dokter zit verstopt achter een beeldscherm, typt zich een ongeluk en probeert allerlei orders te maken. Daartegenover de patiënt die zijn verhaal probeert te vertellen maar geen contact krijgt met de behandelaar.

En niemand is hier gelukkig over:

• Negentig procent van de patiënten klaagt dat de arts te veel naar het beeldscherm kijkt. Zij hebben het gevoel dat er geen tijd is om hun verhaal te vertellen, laat staan dat de dokter echt naar ze luistert.
• De arts is er niet blij mee: De huidige computersystemen zijn niet gebruikersvriendelijk en helemaal niet intuïtief. Hij moet veel typen, veel formulieren invullen. Er is nauwelijks tijd voor de patiënt.
• Ziekenhuizen zijn ook niet blij: er wordt weinig informatie in het computersysteem gezet. Gegevens zijn onvolledig, formulieren zijn onvolledig of onjuist ingevuld. Vooral de anamnese is een drama, waardoor het erg moeilijk is dit te gebruiken voor beheer of onderzoek. Kan dit niet verbeterd worden? 

Kan je niet een systeem ontwikkelen waarin de patiënt meer gehoord wordt, zich meer kan voorbereiden op het consult en deze inspanning meer wordt benut? Dit zou de arts veel tijd schelen in administratie waardoor er meer tijd is voor de patiënten. En als je dit zo bouwt dat data discreet wordt vastgelegd, dan heeft het ziekenhuis er ook wat aan. 

Ja, dat kan!

In het St. Antonius Ziekenhuis krijgen patiënten, die worden verwezen worden met hoofdpijn, standaard enkele hoofdpijn vragenlijsten toegestuurd. De antwoorden worden automatische in het elektronisch patiëntendossier geladen.  En deze antwoorden genereren deels de brief aan de huisarts. Dus de patiënt schrijft gedeeltelijk de brief voor de huisarts.

Wat is het resultaat van deze verandering in werkstroom?

Allereerst zijn mijn patiënten enthousiast. Ze zijn beter voorbereid als ze de vragenlijst hebben ingevuld. Ze kennen de vragen die ze kunnen verwachten, begrijpen de vragen die ik stel sneller. Het niveau van communicatie is meteen dieper. Ze hebben het gevoel dat hun arts ze beter begrijpt. Vragen over medicatiegebruik, slaapproblemen of pesten op school behoeven weinig introductie. Patiënten hebben nagedacht over het verband tussen slaapproblemen, medicijngebruik en hoofdpijn voordat ze bij mij komen. Sommigen hebben zelfs de pijnmedicatie voor t consult al verminderd.
Er is meer oogcontact. Ze ervaren het consult als meer ontspannen, ”mijn arts had echt veel tijd voor mij; hij kende al mijn antwoorden, hij had echt belangstelling voor mij en was goed voorbereid ”.
Voor de arts is er minder getyp en minder administratie. Het scheelt mij 30% van mijn tijd. Ik heb nu meer tijd om te luisteren, contact te leggen en te discussiëren met de patiënten.
En als bonus: alle gegevens zijn discreet, dus bruikbaar voor management, onderzoek en patiëntenzorg. 

Meerdere patiëntenstromen kunnen op basis van de vragenlijsten worden onderscheiden. Patiënten die bijvoorbeeld aangeven depressief te zijn zou je gecombineerd met een psycholoog kunnen gaan zien. 

Data van “patients like me” toon ik in een dashboard ter ondersteuning van shared decision making. Een voorbeeld: In mijn hoofdpijnvragenlijsten wordt patiënten gevraagd hoeveel uur per week ze hun mobiele apparaat niet werk gerelateerd gebruiken.

Dit controleer ik tijdens het consult. Vervolgens laat ik ze de gegevens zien die hun leeftijdsgenoten mij hebben gegeven. Dan volgt een discussie wat veel is en wat niet.
Heel vaak komen we overeen om de schermtijd gedurende 3 maanden te halveren en het effect op de hoofdpijn daarna te evalueren.
En ik denk dat u weet wat ze na 3 maanden meestal zelf concluderen.

Dit systeem van vragenlijst, patiëntendossier en briefgeneratie is te kopiëren. Nationaal maar ook internationaal. In de toekomst hoop ik een nieuwe internationale versie te maken. Niet alleen wordt de kwaliteit beter, maar biedt dit ook de mogelijkheid om samen onderzoek met deze data te gaan doen.

Concluderend pleit ik voor actieve patiënten participatie om de medische consultatie te verbeteren, en data-ondersteunde gedeelde besluitvorming. Deze werkwijze scheelt veel administratie-tijd.

Zelf vragenlijsten ontwikkelen geeft de mogelijkheden om deze data zelf te analyseren voor klinisch relevante vragen die op de werkvloer voorbijkomen. 

Bij deze manier van denken en bouwen, staat het computersysteem niet boven, maar in dienst van de medische specialist. 

Niks werkproces aanpassen, maar juist 't werkproces ondersteunen.

Oftewel: denk anders, denk medisch!

Deze column is niet door Editie Migraine opgesteld. Het is mogelijk dat de inhoud afwijkt van geldende richtlijnen. Editie Migraine is hier niet verantwoordelijk voor, evenals voor meningen van de auteur(s).